جایگاه مفهوم فضای حیاتی در استراتژی ژئوپلیتیک عراق عصر صدام

نویسندگان

مراد کاویانی‏

چکیده

برآورد قدرت ملی از سوی حاکمان و نخبگان سیاسی در شرایط کنونی و ترسیم وضعیت مطلوب در آینده، آنان را به تدوین استراتژی ژئوپلیتیک تشویق می‏کند. تدوین استراتژی‏ها در پیوند با دیگر قدرت‏های منطقه‏ای و فرامنطقه‏ای و همچنین فرصت‏ها و محدودیت‏های قدرت‏کاه یا قدرت‏افزا قرار دارد. از این رو، نظام‏های سیاسی می کوشند از طریق تصرف یا نفوذ در سرزمین‏هایی که می‏تواند مکمل ژئوپلیتیک آنها باشد به رفع محدودیت‏های (سرزمینی و منابع) بپردازند. مفهوم لبنسروم[1] (فضای حیاتی) یا فضای حیاتی ناظر بر چنین سیاست مداخله‏گرایانه‏ای است که در طی جنگ جهانی دوم توسط نازیسم در آلمان برای پیشروی در اروپای شرقی، اساس سیاست خارجی آن کشور قرار گرفت. این مقاله به تشریح همانندی‏های سیاست تهاجمی حزب بعث در زمان صدام به ایران می‏پردازد و بر این باور است که تنگنای ژئواستراتژیک عراق در عدم دسترسی آسان به آ‏ب‏های آزاد باعث شده حاکمان بغداد فضایی حیاتی خود را در حاکمیت انحصاری بر اروندرود و دسترسی به آب‏های آزاد از طریق خلیج فارس تعریف کنند.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

ژئوپلیتیک و استراتژی جنگ طلبانه عراق

چکیده کشورها برای حفظ و توسعه ی قدرت ملی و نیز دست یابی به اهداف تعیین شده ی خود، به اقداماتی چون تدوین استراتژی ژئوپلیتیکی در پیوند با دیگر قدرت های منطقه یی و فرامنطقه یی و همچنین فرصت ها و محدودیت های قدرت کاه یا قدرت افزا می پردازند. از این رو، نظام های سیاسی کوشیده اند تا از طریق تصرف یا نفوذ در سرزمین هایی که می توانند مکمل ژئوپلیتیک باشند، تنگناهای ژئوپلیتیکی (محدودیت سرزمین و منابع) خود...

متن کامل

ژئوپلیتیک جدید عراق بعد از سقوط صدام و تاثیر آن بر امنیت ملی ایران

عراق به صورت سنتی یکی از کشورهای تأثیرگذار در زمینه ایجاد امنیت یا بی ثباتی در منطقه خلیج فارس بوده است . عراق جدید با نظام سیاسی دموکراتیک و سیاست خارجی متفاوت نسبت به گذشته خود ، واقعیت نوینی در سطح خلیج فارس ایجاد کرده است . عراق جدید واجد تحولاتی است که تغییر در ساختار قدرت و هویت آن باعث دگرگونی هایی در ژئوپلیتیک و رویکردهای بازیگران خاورمیانه ای شده است . حضور شیعیان و اکراد در ساخت قدرت...

افزایش ابزارها در جنگ ایران و عراق: ناسازگاری عناصر استراتژی صدام

مقاله حاضر پایان نامه ای است که به وسیلة دو نفر سرهنگ دوم به راهنمایی دکتر روی استفورد[1]  و سرهنگ جان زیلینسکی[2] در دانشگاه دفاع ملی امریکا تهیه شده است. هر چند درج این مقاله به معنای تأیید تمام مطالب آن از سوی فصلنامه نگین ایران نیست، اما آگاهی از دیدگاه های ناظران و کارشناسان نظامی خارجی، جدا از برداشت های هنجاری شان می تواند دانش ما را نسبت به جنگ ایران و عراق و روش های مختلف مطالعه آن و ه...

متن کامل

ایران و عراق نوین از منظر استراتژی ژئوپلیتیک (فرصت ها و چالش ها)

جموری اسلامی ایران در فضای پیرامونیِ نزدیکِ خود با رکوردهایی هم‌چون؛ پرشماری همسایگان، تنوع حوزه‌های ژئوپلیتیک، کشورهای ناهمگن قومی و زبانی، بیشینه‌ی تولید و تجارت مواد مخدر و کنش‌های تروریستی مواجه است. در این میان عراق کشوری است که از طرفی جزئی از حوزه ژئوپلیتیکِ خاورمیانه عربی قلمداد می‌گردد و از دیگر سو از ناهمگن‌ترین کشورهایِ قومی و زبانی است. اقدامات جنگ‌افروزانه‌ی مقامات سابق عراق، تداوم بی‌...

متن کامل

چالش های دموکراسی در عراق پس از سقوط صدام

مجید نوید-دکتر اسماعیل شفیعی-مریم عابدینی عراق یکی از مهمترین کشورهای منطقه خاورمیانه و همسایه غربی جمهوری اسلامی ایران است. نقشه سیاسی عراق نشان می دهد که این کشور بدلیل موقعیت جغرافیایی، فرهنگی و سایر شرایط خود از اهمیت ویژه ای برخوردار است. این مقاله به بـررسى چـالش‌هاى دمـوکراسى‌ در عراق مى‌پردازد. جامعة عراق، با توجه به آن که به تازگی از بند دیکتاتوری و خفقان رهانیده شده است و به سمت دموکر...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
فصلنامه تخصصی جنگ ایران و عراق

ناشر: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس

ISSN

دوره 8

شماره 32 2010

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023